Herpeswiroza

Zakażenia herpeswirusowe występują powszechnie u czworonogów. Wirus bardzo łatwo rozprzestrzenia się i atakuje nowe osobniki. Zwierzęta najczęściej zakażają się w trakcie bezpośredniego kontaktu z chorym czworonogiem. Materiałem zakaźnym – zawierającym wirusy, są łzy, wykrztusina, wydzielina z nosa i pochwy oraz sperma. Patogen do organizmu dostaje się drogą oddechowa lub płciową – w trakcie krycia. Po wniknięciu atakuje komórki błon śluzowych, gdzie namnaża się. W miejscu namnażania powstają pęcherze opryszczkowe zawierające płyn z licznymi, zakaźnymi wirusami.

Herpeswirus psi (CHV), tak jak ludzi wirus opryszczki, cechuje się zdolnością do latencji. Latencja jest stanem uśpienia, w którym to ukryty wewnątrz komórek gospodarza wirus czeka na dogodny moment do zaktywowania się i ponownego namnożenia. W tym czasie patogen jest niewykrywalny standardowymi metodami diagnostycznymi. Również uchodzi on uwadze komórek odpornościowych organizmu, przez to organizm nie jest w stanie samodzielnie zwalczyć zakażenia. Czas uśpienia może trwać nawet kilkanaście miesięcy. Czynnikami, które mogą go skracać, a tym samym ponownie aktywować wirusa, są: stres okołoporodowy suki i szczeniąt, osłabienie, niedożywienia, obniżona odporność oraz terapia sterydowymi lekami przeciwzapalnymi. Po zaktywowaniu wirus atakuje komórki błon śluzowych układu oddechowego i rozrodczego oraz centralny układ nerwowy. Namnaża się w nich i je uszkadza. Jeśli w trakcie ponownego zaktywowania wirusa suka była w ciąży, to patogen może przekroczyć barierę łożyskową i zakazić płody. Zazwyczaj skutkuje to zmumifikowaniem nienarodzonych szczeniąt i poronieniem. Bywa również tak, że ciąża mimo zakażenia utrzyma się, ale urodzone szczenięta są bardzo słabe i padają w pierwszym tygodniu życia.

Objawy zakażenia herpeswirusem u dorosłych psów rzadko kiedy są widoczne. Najczęściej mają postać bezobjawowych infekcji układu oddechowego. Bywają również zakażenia objawowe. W postaci miejscowych, niewielkich pęcherzyków ukrytych wewnątrz pochwy lub pod napletkiem. Zmiany te szybko znikają, przez to łatwo je przeoczyć. Inaczej przebiega zakażenie herpeswirusem u noworodków. Szczenięta, zakażone jeszcze w macicy, rodzą się bardzo słabe, umierające. Nie mają odruchu ssania, piszczą, dyszą. Zazwyczaj giną w przeciągu 12- 36 godzin. Natomiast szczenięta, które na świat przyszły zdrowe – niezakażone, a wirus zaatakował je dopiero po porodzie, chorują z objawami: duszności, śluzowego wypływu z nosa, osłabienia. Maluch maja bardzo słaby apetyt, oddają żółtoszary, bezwonny kał, piszczą. Mogą u nich pojawiać się zaburzenia napięcia mięśni, przykurcze. Objawy te zazwyczaj występują po 4-6 dniach od chwili kontaktu noworodków z chorym osobnikiem np. matką.

Jak wiadomo, w okresie ciąży odporność przyszłych matek jest obniżona, dlatego zaleca się izolowanie ciężarnych suk od innych, potencjalnie chorych czworonogów. Również niewskazane jest, spotykane w dużych hodowlach, grupowanie szczennych samic we wspólnych kojcach porodowych. Taka praktyka znacznie zwiększają ryzyka zakażenia herpeswirusem szczeniąt. Wystarczy, że jedna z matek będzie nosicielką wirusa, a zakazi nim cały przychówek. Kolejną, istotną z punktu widzenia profilaktyki czynnością jest krycie. Ważne, aby przed pokryciem suki, sprawdzić stan zdrowia samca (czy na żołędzi prącia i napletku nie występują zmian chorobowych - pęcherzyki). Należy pamiętać, że akt krycia jest jedną z głównych dróg szerzenia się herpeswirozy. Alternatywnym, bezpieczniejszym rozwiązaniem jest krycie z ręki – inseminacja, w której to samica nie ma bezpośredniego kontaktu z narządami płciowymi samca. Tak więc ryzyko przeniesienia wirusa znacząco maleje. Kolejną formą profilaktyki są szczepienia ochronne ciężarnych suk. Samicom dwukrotnie podaje się szczepionkę – pierwszą dawkę w trakcie cieczki lub do tygodnia po kryciu, drugą dawkę na dwa tygodnie przed porodem. Szczepienie to nie daje trwałej, wielomiesięcznej odporności, ale skutecznie chroni sukę i miot przed zakażeniem w danej ciąży. Szczenięta od zaczepionej samicy w trakcie ssania mleka matki otrzymają z siarą przeciwciała chroniące je przed herpeswirusem. Dzięki temu dobrze radzą sobie z atakiem herpeswirusów. Cena szczepionki nie jest niska – jedna dawka kosztuje ponad 100 zł. Jednak koszty szczepienia szybko są rekompensowane przez satysfakcję jaką dają odchowane, zdrowe szczenięta.

Herpeswiroza szczeniąt jest chorobą trudną do leczenia – nie została opracowana swoista terapia skutecznie przeciwstawiająca się herpeswirusowi. Większość szczeniąt, zakażonych prenatalnie lub po porodzie, ginie. Dlatego każdy, kto planuje doczekać się potomstwa od swojej pupilki powinien pamiętać o profilaktyce tej choroby.

bk