Poziom sensoryczno – motoryczny, spotykany jest głownie u bezkręgowców. Opiera się, zasadniczo, o proste reakcje czuciowo – ruchowe (dany bodziec wymusza określoną reakcję), instynkty i popędy związane z genetycznie zakodowaną pamięcią. Brak tutaj modulacji zachowania, wynikającej ze zdobytego doświadczenia czy nauki.

Poziom wyższy, nazywany myśleniem prostym, występuje u kręgowców. Cechuje się bardziej zaawansowanymi procesami psychicznymi, w których wykorzystywane są nabyta pamięć i doświadczenie. Psy, koty, papugi i inne zwierzęta domowe myślą w sposób konkretny i sensoryczny. Dążą do zaspokojenia swoich potrzeb pokarmowych, rozrodu, zabawy, ochrony życia czy higieny. Ich popędy, dzięki zintegrowaniu funkcji kory mózgowej z ośrodkami podkorowymi, ulegają modulacji, której brak u bezkręgowców, np. pająków.

U zwierząt należy wykluczyć zdolność przewidywania, racjonalności postępowania czy moralnej oceny swojego zachowania. Są to cechy ściśle związane z aktywnością psychologiczną człowieka. Najwyższy poziom funkcji umysłowych, występujący wyłącznie u ludzi, nazwany został myśleniem abstrakcyjnym. Cechuje się on m.in. zdolnością do analizowania swoich myśli, której zwierzęta nie posiadają.

bk