Podstawowym zadaniem układu odpornościowego (układu immunologicznego) jest zabezpieczenie organizmu przed atakiem chorobotwórczych mikroorganizmów (wirusów, bakterii, grzybów, pasożytów, itd.) oraz komórek nowotworowych. Wykrywanie patogenów, a następnie ich unieszkodliwianie, wymaga od struktur tego układu dużej precyzji, szybkości i skuteczności działania.

Narządami układu odpornościowego, w których znajdują się liczne komórki (leukocyty) odpowiedzialne za walkę z patogenami, są: węzły chłonne, śledziona, szpik kostny, migdałki, wyrostek robaczkowy, grasica, przewód pokarmowy, układ oddechowy i skóra. Leukocyty wykazują niezwykłe umiejętności. Są zdolne do pożerania i trawienia mikroorganizmów (fagocytoza). Produkują także przeciwciała – białka niezbędne do rozpoznawania obcych dla organizmu komórek. Tak więc tworzą doskonale wyselekcjonowaną „armię” gotową do starcia z każdym chorobotwórczym czynnikiem. Wszelkiego rodzaju zaburzenia w funkcjonowaniu układu immunologicznego – tzw. niedobory odporności, doprowadzają do spadku sił obronnych organizmu, a co za tym idzie, pogorszenia stanu zdrowia i chorób.

Niedobory odporności zostały podzielone na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowią niedobory pierwotne – tzw. wrodzone, których przyczyn należy doszukiwać się w kodzie genetycznym. Do drugiej grupy – tj. niedoborów wtórnych, należą defekty immunologiczne spowodowane działaniem czynników obniżających odporność - immunosupresorów, np. wirusów białaczki czy kociego AIDS.

Niektóre rasy czworonogów wykazują predyspozycje do występowania wrodzonych defektów immunologicznych. Do takich ras należą: bassety, walijskie corgi cardigan, jack russell teriery, beagle, shar-pei, owczarki niemieckie, dobermany, setery irlandzkie, szare owczarki collie, spaniele bretońskie, samojedy i koty perskie. U tych czworonogów niedobory odporności występują zdecydowanie częściej niż u zwierzaków innych ras.

Pierwsze objawy niedoboru immunologicznego pojawiają się u młodych, kilkumiesięcznych zwierząt. Ich natężenie zależy od stopnia i charakteru upośledzenia odporności. Symptomy mogą mieć postać łagodnych, przewlekłych infekcji układu oddechowego, pokarmowego czy skóry albo, co gorsza, przebiegają bardzo gwałtownie i zagrażają życiu chorego. Do klasycznych objawów niedoboru immunologicznego należą: zwiększona wrażliwość na infekcje; brak reakcji na standardowe leczenie; nieprawidłowy rozwój; osłabienie; zła kondycja zdrowotna; brak apetytu oraz choroby wywołane szczepieniami preparatami zawierającymi żywe wirusy.

Leczenie czworonogów cierpiących na pierwotne niedobory immunologiczne jest bardzo trudne. Całkowite wyleczenie takiego zwierzaka nie jest możliwe. Terapia ogranicza się do zwalczania istniejących infekcji oraz unikania wszelkich czynników mogących pogorszyć stan zdrowia pacjenta – ograniczenie stresu, nadmiernego wysiłku i kontaktu z chorymi zwierzętami. Dodatkowo, z racji dziedzicznego charakteru tej choroby, zaleca się zaniechanie rozmnażania czworonogów, u których zdiagnozowano wrodzony niedobór immunologiczny.

bk