Nietolerancja pokarmowa jest schorzeniem, które swoim przebiegiem i towarzyszącymi mu objawami łudząco przypomina alergię pokarmową. Od alergii odróżnia ją, niezauważalny w rutynowej diagnostyce, mechanizm powstawania - patogeneza. Mianowicie – nietolerancja pokarmowa nie ma tła immunologicznego, to znaczy układ odpornościowy nie bierze udziału w jej rozwoju. Mimo różnic w patogenezie obydwu chorób, symptomy chorobowe, wyniki badań oraz sposób leczenia nietolerancji jest bardzo zbliżony do tego stosowanego przy alergii.

Nietolerancję pokarmową można zdefiniować jako zespół chorobowy polegający na nieprawidłowym trawieniu i wchłanianiu spożytego pokarmu lub upośledzonym wydalaniu przetrawionych składników pokarmowych. Przyczyn tej niewłaściwej reakcji na pokarm może być kilka. Jedna z nich są wady szlaków metabolicznych - braki pewnych enzymów, których niedobór uniemożliwia prawidłowe wykorzystanie spożytych składników odżywczych, np. nietolerancja laktozy spowodowane barakiem enzymu - laktazy. Kolejnymi przyczynami nietolerancji mogą być aktywne farmakologicznie lub toksyczne związki znajdujące się w pokarmie. Związki takie zakłócają prawidłowy przebieg procesu trawienia - przykładowo cebula, bogata w trujące dwusiarczki, która zjedzona w dużych ilościach powoduje ciężkie zatrucie.

Pokarmami najczęściej nietolerowanymi przez organizmy czworonogów są mleko i gluten – białko niektórych gatunków zbóż. Rasą psów, u których nietolerancja glutenu jest najsilniej wyrażona są setery irlandzkie. U tych czworonogów zaleca się, aby ich dieta zawierała jak najmniej ziaren pszenicy, owsa, żyta i jęczmienia. Drugim pokarmem, którego dorosłe czworonogi nie powinny spożywać jest mleko. Nietolerancja mleka u dorosłych osobników wynika z niskiej aktywności laktazy – enzymu niezbędnego do trawienia cukru mlecznego – laktozy. U zwierząt młodych aktywność laktazy jest znacznie wyższa, dlatego czworonogi te zdecydowanie rzadziej miewają problemy trawienne po spożyciu mleka.

Nietolerancja pokarmowa może wystąpić u psów i kotów niezależnie od ich wieku, rasy i płci. Objawy tego schorzenia są mało specyficzne - swoim charakterem przypominają klasyczne zatrucie pokarmowe. Symptomy pojawiają się w niedługim czasie po zjedzeniu pokarmu nietolerowanego przez organizm czworonoga. Objawami występującymi najczęściej są: biegunka, wymioty, wzdęcie, brak apetytu i dyskomfort trawienny. Dodatkowo mogą pojawiać się zmiany skórne, zaburzenia rozwoju i spadek masy ciała. Objawy zwykle ustępują samoistnie po odstawieniu nietolerowanego pokarmu.

Leczenie czworonogów, u których występuje nietolerancja na dany pokarm, ogranicza się do wyeliminowania z diety niestrawnego składnika. W celu wytypowania, który ze spożywanych produktów jest przyczyną niestrawności, z diety chorego czworonoga stopniowo eliminuje się po jednym ze składników. Gdy objawy chorobowe ustąpią po odstawieniu danego produktu, będzie wiadomo, że to on był przyczyną dolegliwości. Następnie dietę modyfikuje się w taki sposób, aby nietolerowany składnik został zastąpiony innym – o zbliżonej wartości odżywczej, tolerowanym przez organizm czworonoga.

bk