Roli nerek nie sposób przecenić. Ich główne zadania to: filtrowanie krwi i usuwanie z niej toksyn; regulowanie ph oraz gospodarki wodno - elektrolitowej; wytwarzanie erytropoetyny – związku niezbędnego do powstawania krwinek czerwonych; optymalizowanie ciśnienia krwi; a także aktywacja witaminy D koniecznej do prawidłowego funkcjonowania kośćca. W wyniku uszkodzenia spowodowanego działaniem czynników nefrotoksycznych nerki tracą, częściowo lub całkowicie, zdolność pełnienia przypisanych im zadań. Skutki tej niedomogi nieraz bywają tragiczne.

Niektóre leki stosowane w leczeniu zaburzeń stanu zdrowia czworonogów wykazują silne działanie nefrotoksyczne. Substancje te mogą uszkadzać nerki na trzy sposoby. Po pierwsze - poprzez zmiany w ukrwieniu nerek. Po drugie – upośledzają czynność kłębuszków nerkowych - filtrów, przez które przesączana jest krew. Po trzecie – uszkadzają kanaliki odpowiedzialne za zagęszczanie moczu. To toksyczne działanie pewnych farmaceutyków w głównej mierze wynika ze sposobu ich eliminacji z organizmu. Substancje te, zanim zostaną wydalone wraz z moczem, czeka przefiltrowanie przez podatne na ich działanie kłębuszki nerkowe.

Objawy polekowego uszkodzenia nerek mają różnoraki charakter. Klasycznymi symptomami pojawiającymi się w trakcie tego schorzenia są zwiększone pragnienie i obfite oddawanie moczu. Chory zwierzak duże pije, gdyż w ten sposób próbuje rozcieńczyć krew, w której wzrasta stężenie toksycznych metabolitów - a poziom metabolitów wzrasta, bo uszkodzone nerki nie są w stanie sprawnie filtrować krwi i oczyszczać jej z toksyn. Następstwem wzmożonego pragnienia jest nadmierne oddawanie rozrzedzonego moczu, który nie został zagęszczony, bo niewydolne nerki utraciły tę zdolność. Kolejnymi objawami są brak łaknienia, wymioty, biegunka lub smoliste stolce spowodowane podrażnieniem przewodu pokarmowego u czworonogów z rozwijającą się mocznicą. Innymi symptomami będącymi następstwem wzrastającego poziomu mocznika są: cuchnący oddech mocznicowy oraz zaburzenia nerwowe. Chore zwierzaki stają się senne, apatyczne, ich reakcja na bodźce słabną, z czasem zanikają. Ogólna kondycja czworonoga szybko pogarsza się. Zwierzak słabnie, błony śluzowe bledną (anemia), a rytm oddechów ulega zmianie.

Do grupy leków wykazujących działanie nefrotoksyczne należą niektóre antybiotyki (neomycyna, gentamycyna, amikacyna, kanamycyna, streptomycyna, tetracykliny), leki przeciwgrzybiczne (amfoteryczna B), leki przeciwnowotworowe (cisplatyna, doksorubicyna), leki nasercowe (kaptopril, enalapril, lizinopril) oraz niesterydowe leki przeciwzapalne (aspiryna, ibuprofen, naproksen, piroksykam, fluniksyna).

Większość z tych farmaceutyków podawana jest czworonogowi pod stałą kontrolą lekarza weterynarii, który odpowiednio dozuje dawki i kieruje leczeniem w taki sposób, aby uchronić zwierzaka przez ubocznym skutkiem ich stosowania. Dlatego ryzyko wystąpienia polekowej niewydolności nerek jest niewielkie. Niebezpieczeństwo jednak istnieje, bo wiele osób próbuje leczyć swoich podopiecznych na własną rękę, bez konsultacji ze specjalistą. A tego robić nie wolno! Bo pamiętajmy, że np. aspiryna czy ibuprofen, pospolicie stosowane w uśmierzaniu bólu u ludzi, dla psa i kota już w niedużych dawkach są toksyczne.

bk