Prostata, nazywana gruczołem krokowym lub sterczem, to nieduży narząd mięśniowo – gruczołowy umiejscowiony w jamie miednicznej - w bezpośrednim sąsiedztwie pęcherza moczowego i końcowego odcina jelita grubego - prostnicy. Lokalizacja ta daje o sobie znać, gdy dochodzi do patologicznego powiększenia gruczołu. Bowiem przerośnięty stercz uciska na cewkę moczową, utrudniając w ten sposób swobodne oddawanie moczu. Uciska także na prostnicę – skutkuje to bolesnością podczas defekacji.

Najniebezpieczniejszymi w skutkach schorzeniami prostaty są jej nowotwory złośliwe – gruczolakoraki i raki. Mogą one występować zarówno u psów kastrowanych, jak i u osobników niepoddanych kastracji. Zwykle pojawiają się u starszych zwierząt – średnia wieku chorych wynosi 9 – 10 lat. Choroba zwykle postępuje bardzo szybko i w krótkim czasie doprowadza do wyniszczenia czworonoga. Objawami nasuwającymi podejrzenie nowotworzenia prostaty są: bolesne parcia z wydalaniem cienkich, wstążkowatych stolców; wychudzenie; jadłowstręt; utrudnione oddawanie moczu; kulawizny tylnych kończyn i ogólne osłabienie. Gruczolakoraki, jak wszystkie nowotwory złośliwe, mogą dawać przerzuty do innych narządów, np. do płuc, węzłów chłonnych, kości miednicy i kręgosłupa. Choroba źle rokuje. Leczenie – chemioterapia i radioterapia przynoszą krótkotrwałą korzyść terapeutyczną, a na ewentualne chirurgiczne usunięcie narządu, z powodu zaawansowanego stanu chorego, zwykle jest za późno.

Drugim schorzeniem prostaty, zdecydowanie mniej niebezpiecznym dla czworonoga, jest jej łagodny przerost. Przyczyn tego nienowotworowego powiększenia narządu należy doszukiwać się w wysokim poziomie hormonów płciowych. Choroba może dotykać już bardzo młode psy, bo 1-2 letnie. Chore czworonogi zwykle nie zdradzają żadnych objawów. Symptomy pojawiają się dopiero w bardzo zaawansowanym stanie choroby i mają postać: krwawień z cewki moczowej; utrudnień w oddawaniu moczu i bolesnej defekacji. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest kastracja (odjęcie jąder – głównego źródła hormonów płciowych). Prowadzi ona w krótkim czasie do inwolucji powiększonej prostaty. W przypadku psów reproduktorów, u których kastracja nie wchodzi w grę, można zastąpić ją lekami doraźnie zmniejszającymi gruczoł krokowy (finasteryd, octan megestrolu, medroksyporgesteron).

Trzecim schorzeniem, stosunkowo często spotykanym u psów mających problemy z prostatą, jest torbielowatość gruczołu. Wielkość i ilość torbieli rozwijających się w chorobowo zmienionym narządzie bywa bardzo różna. Niekiedy cały gruczoł zostaje usiany licznymi, kilkumilimetrowymi cystami, a innym razem rozwija się tylko jedna torbiel osiągająca nawet 20 cm średnicy. Przyczyny i objawy schorzenia zbliżone są do tych występujących przy łagodnym przeroście gruczołu. Sposób leczenia zależy od charakteru zmian. Czasami remisję torbieli osiąga się po wykonaniu zabiegu kastracji lub po kuracji inhibitorem testosteronu – finasterydem. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczny jest zabieg chirurgicznego usunięcia zmiany lub drenowania cysty (odprowadzania zalegającej wydzieliny).

Diagnostyka schorzeń prostaty wymaga przeprowadzenia badań technikami obrazowania – RTG i USG. Badana te wskazane są również w celach profilaktycznej kontroli stanu gruczołu u dojrzałych, niekastrowanych psów. Zaleca się także, aby czworonogi nieprzeznaczone do rozpłodu poddawane były zabiegowi kastracji, który w znaczący sposób ogranicza ryzyko wystąpienie niektórych schorzeń prostaty.

bk