Zaćma u psa i u kota

Soczewka to dwuwypukły, przezroczysty element gałki ocznej leżący tuż za tęczówką. Jej główne zadanie polega na skupianiu promieni świetlnych tak, aby tworzyły obraz na siatkówce oka. To dzięki niej możliwe jest ostre widzenie przedmiotów znajdujących się w różnej odległości od obserwatora. Bywa, że soczewka ulega zmętnieniu – traci przezierność, a co za tym idzie – do dna oka dociera coraz mniej światła, zwierzak ślepnie.

Przyczyny rozwoju zaćmy jest bardzo wiele. Do najistotniejszych należą genetycznie uwarunkowane predyspozycje. Wiele ras psów dotkniętych jest zaćmą dziedziczną. Rasami takimi są: pudle miniaturowe, amerykańskie cocker spaniele, sznaucery miniaturowe, golden retrievery, boston teriery i syberyjskie husky. Także koty perskie, birmańskie i himalajskie cechuje stosunkowo wysoka predyspozycja do tej choroby. Zaćma uwarunkowana genetycznie u psów może przebiega jako choroba wrodzona, albo stopniowo rozwijać się w przeciągu kilku miesięcy, a nawet lat, bez żadnych wcześniejszych symptomów. U kotów wszystkie do tej pory zarejestrowane przypadki miały charakter wrodzony.

Pozostałymi przyczynami zaćmy są: cukrzyca; zatrucie dialdehydami (składnikami np. płynów do chłodnic) i naftalenami (w środkach owadobójczych); niedobory żywieniowe; hipokalcemia – niedobór wapnia we krwi wynikający ze złej diety lub schorzeń metabolicznych; wady wrodzone płodów spowodowane toksynami działającymi na ciężarne samice; promieniowanie.

Objawy zaćmy nie zawsze są dostrzegalne przez opiekuna czworonoga. Choroba rozwijająca się tylko w jednym oku bywa niezauważalna – zwierzak nie zdradza żadnych symptomów połowiczej utraty wzroku. Dopiero znaczne pogorszenie przezierności obu soczewek upośledza wzrok na tyle, że normalne funkcjonowanie czworonoga jest niemożliwe. Oczy objęte zaćmą stają się jakby zamglone, zszarzałe, źrenica traci czarny połysk.

Nieleczona zaćma postępuje. Z czasem prowadzi do bardziej zaawansowanych, nieodwracalnych zmian w gałce ocznej. Doprowadza do rozwoju jaskry, uszkodzenia nerwu wzrokowego, odwarstwienia siatkówki. Dlatego zaleca się, aby interwencja chirurgiczna była przeprowadzana jak najwcześniej – zanim rozwiną się wtórne powikłania. Prognoza po zabiegu jest tym lepsza, im w krótszym czasie od zdiagnozowania choroby zostanie przeprowadzona operacja. Techniki operacyjne rozwijają się bardzo dynamicznie. Obecnie najpopularniejszą metodą leczenia chirurgicznego jest fakoemulsyfikacja. Polega ona na ultradźwiękowej fragmentacji chorej soczewki i wyssaniu rozdrobnionych mas. Zabieg przeprowadzany jest drogą kilkumilimetrowego cięcia, a następnie przez ten sam otwór wprowadzona zostaje nowa soczewka. Powodzenie operacji wynosi nawet 90% i zależy od stopnia zaawansowania zaćmy oraz towarzyszących jej zmian. Odwlekanie zabiegu, dopóki pacjent widzi, jest jednym z częściej popełnianych błędów.

Ze względu na dziedziczny charakter zaćmy zaleca się, aby czworonogi cierpiące na to schorzenie, nie były krzyżowane z osobnikami o podobnych problemach zdrowotnych.

bk