Zespól Cushinga - Choroba Cushinga

Zespól Cushinga, nazywany inaczej chorobą Cushinga lub nadczynnością kory nadnerczy (NKN), występuje także u kotów, koni oraz ludzi. Psami chorującymi najczęściej są: pudle, jamniki, boston teriery, boksery i beagle. Choroba zazwyczaj atakuje zwierzęta w średnim lub starszym wieku. U suk spotykana jest częściej niż u samców.

Przyczyną choroby są zaburzenia hormonalne – nadmiar kortyzolu. Kortyzol to hormon sterydowy wytwarzany przez nadnercza – niewielkie gruczoły zlokalizowane w okolice nerek. Pełni on w organizmie szereg istotnych funkcji. Między innymi bierze udział w przemianach metabolicznych, reguluje wydalanie soli oraz działa przeciwzapalnie. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym hormon ten znalazł zastosowanie jako lek - podawany jest w terapii różnych schorzeń, np. w alergii, astmie.

Kortyzol, poza korzystnym działaniem leczniczym, może wywierać szkodliwy wpływ na organizm. Dzieje się tak w przypadku, gdy stężenie tego hormonu we krwi przekroczy pewien bezpieczny poziom. Taki wzrost najczęściej spowodowany jest przez guzy nowotworowe przesadki mózgowej. Nowotwory te, aktywne hormonalnie - wydzielają substancje, które pobudzają nadnercza do produkcji sterydów. Skutkuje to zwiększeniem stężenia kortyzolu we krwi. Poza guzami przysadki, drugą przyczyną nadmiaru kortyzolu są nowotwory nadnerczy, które intensywnie produkują sterydy. Trzecią, najrzadziej spotykaną przyczyną zespołu Cushinga jest źle prowadzona kuracja hormonalna. Za duże dawki sterydów, zbyt często podawane lub rozciągnięta w czasie, wielotygodniowa terapia mogą w konsekwencji doprowadzić do rozwoju tego schorzenia.

Objawy Zespołu Cushinga bywają bardzo różne. Ich nasilenie również nie jest stałe i bezpośrednio zależy od stężenia kortyzolu we krwi. Sztandarowymi symptomami tej choroby są: obwisły, masywny brzuch; chude nogi o słabej muskulaturze; cienka skóra – często z zaskórnikami, siniakami i rozstępami oraz matowe, słabo osadzone włosy. Dodatkowo występują: wzmożone pragnienie i łaknienie; częste oddawanie moczu; ospałość; otyłość; brak rui; zanik jąder; porażenie nerwów twarzowych i zmiany skórne.

Rozpoznanie nadczynności kory nadnerczy wymaga przeprowadzenia szeregu laboratoryjnych badań surowicy krwi oraz moczu. Dodatkowo psom, u których objawy kliniczne oraz wyniki uzyskane z badań laboratoryjnych potwierdziły podejrzenie tego schorzenia, wykonuje się testy endokrynologiczne mające na celu ostatecznie uwierzytelnić diagnozę. Następnie, u czworonogów z potwierdzonym rozpoznaniem, przeprowadza się kolejne testy hormonalne pozwalające na określenie przyczyny choroby (nadczynność przysadkowa/ nadnerczowa/ jatrogenna – z błędu lekarza). Po zakończeniu diagnostyki, wdrażana jest terapia. Leczenie wymaga dożywotniego podawania choremu czworonogowi leków selektywnie niszczących komórki kory nadnerczy (mitotan) bądź preparatów ograniczających uwalnianie przysadkowych hormonów pobudzających sekrecję kortyzolu (L-deprenyl).

Całościowy proces diagnostyki nadczynności kory nadnerczy jest dość skomplikowany i kosztowny (badania endokrynologiczne), z tego względu czworonogi z podejrzeniem tej choroby najczęściej wymagają konsultacji u specjalistów z zakresu endokrynologii weterynaryjnej.

bk