Stresory, o odpowiednim natężeniu, wpływają korzystnie na organizm. To dzięki nim możliwa jest adaptacja do nowych warunków otoczenia, a co za tym idzie, przeżycie w ciągle zmieniającym się środowisku.

W organizmie pod wpływem czynników stresogennych, np.: bólu, zimna, gorąca, głodu, odwodnienia, brutalnego traktowania, złych stosunków socjalnych w stadzie, wyczerpującego transportu itd., zaktywowane zostają mechanizmy hormonalne bądź behawioralne (zmiana zachowania), których zadanie polega na przeciwstawieniu się szkodliwemu wpływowi stresorów.

W przypadku, gdy uruchamianie tych mechanizmów jest nieprawidłowe, dochodzi do zaburzeń fizjo-anatomopatologicznych, tj.: zaniku węzłów chłonnych; spadku odporności; przerostu nadnerczy; nadciśnienia tętniczego; choroby niedokrwiennej serca; owrzodzenia żołądka i jelit oraz zaburzeń w rozrodzie. Zmiany wywołane długotrwałym działaniem stresorów dotyczą również behawioru, rozwijają się nerwice, depresja, otępienie czy stereotypie.

Czym są stereotypie? Stereotypie to, uwarunkowane genetycznie, nieprawidłowe, nadmierne odpowiedzi behawioralne na czynnik stresogenny, polegające na wykonywaniu bezcelowych, zmechanizowanych, często rytmicznie powtarzanych czynności. Zmiany zachowania przybierają różne formy, najczęściej spotykane, to: u psów – ciągłe, rytmiczne szczekanie lub skakanie w miejscu; żucie kończyny, ogona; lizanie pachwiny lub różnych przedmiotów; spaczone / nadmierne łaknienie; samoagresja (np., warczenie na widok własnych kończyn) czy agresja wobec ludzi; u ptaków – wzmożone śpiewanie i nadmierna ruchliwość; u świń – uderzanie głową o ogrodzenie boksu czy lizanie ścian, podłogi. Stereotypie występują często u zwierząt w zoo, przybierają formę: chodzenia w koło (dzikie koty), kiwania głową i szyją na boki (żyrafy) lub rytmicznych ruchów całym ciałem (małpy).

Jak można pomóc takiemu zwierzęciu? Najważniejszą czynnością jest rozpoznanie czynnika stresogennego i niezwłoczne, jeśli to możliwe, usunięcie go z otoczenia zwierzęcia. W przypadków psów dobre efekty daje odpowiednia tresura, mająca na celu oduczenie czworonoga niepożądanych zachowań. W ostateczności stosuje się leki przeciwdepresyjne i uspokajające.

bk